17 september 2021
De hoofdregel is dat pas bestuursdwang kan worden toegepast nadat eerst een last onder bestuursdwang is opgelegd met daarin een begunstigingstermijn (artikel 5:24 Awb). In spoedeisende zaken kan ook zonder last bestuursdwang worden toegepast. Er is dan nog wel een voorafgaand besluit nodig, maar een last met een begunstigingstermijn is dan niet nodig (artikel 5:31, lid 1 Awb). Indien de situatie nog zo spoedeisend is, dat een besluit niet kan worden afgewacht, kan ook zonder voorafgaand besluit bestuursdwang worden toegepast. Er moet dan wel zo spoedig mogelijk nadien alsnog een besluit worden bekend gemaakt (artikel 5:31, lid 2 Awb).
In de rechtspraak worden aan de mogelijkheid van zeer spoedeisende bestuursdwang strenge eisen gesteld. Dat blijkt nog maar een keer uit de uitspraak van 8 september 2021 in de zaak ECLI:NL:RVS:2021:2030. In een pand waarin sport- en recreatievoorzieningen werden geëxploiteerd, was in strijd met de Woningwet en het Bouwbesluit 2012 een brandmeld- en ontruimingsinstallatie niet in werking. Het college van burgemeester en wethouders was daarom bevoegd handhavend op te treden. Het college koos ervoor zeer spoedeisende bestuursdwang toe te passen door het inhuren van brandwachten ter vervanging van de brand- en ontruimingsinstallatie.
Anders dan de rechtbank komt de Afdeling tot het oordeel dat in deze zaak niet werd voldaan aan de eisen van de toepassing van zeer spoedeisende bestuursdwang. Daarbij is van belang geacht dat na de constatering dat de brandmeld- en ontruimingsinstallatie was uitgeschakeld, niet direct tot handhavend optreden is overgegaan. Het college heeft de overtreder vanaf dat moment nog een aantal dagen heeft gegund om ervoor te zorgen dat de veiligheid in het pand gewaarborgd zou zijn. In dit geval heeft het college niet aannemelijk kunnen maken dat op dat moment, ondanks dat het een aantal dagen heeft laten verstrijken, de situatie het niet meer toeliet dat overtreder een korte begunstigingstermijn zou worden gegund om de veiligheid in het pand te waarborgen.
In zo’n geval kan geen zeer spoedeisende bestuursdwang worden opgelegd, maar moet gekozen voor een last onder bestuursdwang met een korte begunstigingstermijn. Dat was te meer het geval omdat, zo overweegt de Afdeling, een korte begunstigingstermijn van een beperkt aantal uur in dit geval voldoende was geweest om maatregelen te treffen. Gelet hierop, kon geen zeer spoedeisende bestuursdwang worden toegepast en ontvalt ook de grondslag aan het kostenverhaal.
Voor meer informatie over deze uitspraak kunt u contact opnemen met Monique