Geitenstop en belangenafweging in voorlopige voorziening
27 november 2020
De Voorzieningenrechter van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft op 24 november 2020 (ECLI:NL:RVS:2020:2785) een interessante uitspraak gedaan op verzoeken om voorlopige voorziening in een handhavingsgeschil over de uitbreiding van een geitenhouderij in de gemeente Krimpenerwaard. De betreffende geitenhouderij was in de loop der jaren zonder vergunning uitgebreid. De uitbreiding betreft zowel bebouwing als het aantal geiten. Het college van B&W is op zichzelf bereid voor de uitbreiding omgevingsvergunning te verlenen, maar kan dat niet doen zonder ontheffing van het college van GS op grond van de omgevingsverordening, waarin regels zijn opgenomen die voorzien op – kort gezegd – een verbod op uitbreiding van geitenhouderijen. Het college van GS heeft die ontheffing geweigerd, waarop het college van B&W besloten heeft tot het opleggen van een last onder dwangsom. Er zijn meerdere procedures aanhangig over de door GS geweigerde ontheffing en over de last onder dwangsom.
De verzoeken om voorlopige voorziening hebben tot doel te voorkomen dat de geitenhouderij aan de last dient te voldoen en bebouwing dient te verwijderen. Een faillissement van de geitenhouderij zou daardoor reëel zijn.
De Voorzieningenrechter constateert dat er in dit geschil meerdere complexe vragen aan de orde zijn, ook vragen die verband houden met een exceptieve toets van de rechtmatigheid van onderdelen van de omgevingsverordening. Deze procedure leent zich volgens de Voorzieningenrechter niet voor het beantwoorden van die vragen. Er wordt daarom volstaan met een belangenafweging. In dat kader heeft het college van GS gewezen op het belang van de volksgezondheid en daarmee dat van de omwonenden. Daarbij wijst het college van GS erop dat de illegale situatie al langere tijd voortduurt. Zelfs voor bedrijven die forse investeringen hebben gedaan en geheel te goeder trouw zijn geweest hebben provinciale staten gekozen voor de “geitenstop”. Aangevoerd wordt verder dat de exploitant van de geitenhouderij bewust een risico heeft genomen door uit te breiden. Het college van B&W voert aan dat de zorgvuldigheid vergt dat in de hoofdzaken goed naar de juridisch ingewikkelde aspecten wordt gekeken. Daarom bepleit het in de tussentijd te laten staan wat er al langere tijd staat. De exploitant erkent dat gebouwd is in afwijking van het bestemmingsplan, maar betoogt dat de behandeling in de hoofdzaken te laat zal komen, als nu geen voorlopige voorziening wordt getroffen, omdat in dat geval een faillissement onafwendbaar is.
De Voorzieningenrechter overweegt in navolging van wat de Afdeling in haar uitspraak van 14 oktober 2020 (ECLI:NL:RVS:2020:2442) over geitenhouderijen heeft overwogen dat vanwege onzekere risico’s uit voorzorg al dan niet kan worden besloten om maatregelen te nemen. Het beoordelen van voor de maatschappij al dan niet aanvaardbare risico’s in dit verband is primair een bestuurlijke taak. In het kader van de verzoeken om voorlopige voorziening kan er echter niet aan worden voorbijgegaan dat het achterwege laten van een voorlopige voorziening de behandeling van de hoofdzaken mogelijk illusoir maakt, omdat in dat geval het faillissement dreigt. Dit terwijl hiervoor verschillende vraagpunten zijn gesignaleerd, waaronder de mate waarin de uitbreiding van een geitenhouderij een verhoogd gezondheidsrisico oplevert, mede in relatie tot de locatie en de omvang van de geitenhouderij. Het college van GS heeft volgens de Voorzieningenrechter slechts beperkt inzichtelijk gemaakt welke afweging het naar aanleiding van dat risico heeft gemaakt en in hoeverre risico’s zich hebben verwezenlijkt gedurende de langere tijd dat de situatie ter plaatse al voortduurt.
Een afweging van belangen brengt de Voorzieningenrechter tot het oordeel dat voorlopige voorzieningen dienen te worden getroffen die tot gevolg hebben dat de exploitant in afwachting van de beoordeling in de bodemprocedure niet aan de last hoeft te voldoen.
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Monique